بسم‌الله‌الرّحمن‌الرّحیم(۱)
مسئله ى جمعیّت که بجد هم مورد بحث و اختلاف نظر در جامعه است، مسئله ى بسیار مهمّى است. بلاشک از نظر سیاست کلّى کشور، کشور باید برود به سمت افزایش جمعیّت؛ البتّه به نحو معقول و معتدل. همه ى اشکالات و ایرادهایى که وارد میشود - که بعضى از اشکالاتى را هم که مطرح میکنند ما دیده ایم - قابل برطرف شدن و قابل پاسخ دادن است.
آنچه مهم است این است که کشور ما با ظرفیّت طبیعى و با ویژگى جغرافیاى سیاسى خود احتیاج دارد به یک جمعیّت بیشتر؛ علاوه بر این -همان‌طور که قبلاً هم گفته‌ایم- مسئله‌ى نماى جوان براى کشور یک مسئله‌ى اساسى و مهم و تعیین‌کننده است. آنطورى که اهل علم و اهل تحقیق بررسى کرده‌اند و جوانب قضیّه را ملاحظه کرده‌اند و آمارها را مورد مداقّه قرار داده‌اند، ما اگر چنانچه با این شیوه‌اى که امروز داریم حرکت میکنیم پیش برویم، در آینده‌ى نه‌چندان دور، یک کشور پیرى خواهیم بود که علاج این بیمارى پیرى هم درحقیقت در دسترس نیست؛ حالا نه [اینکه] در دسترس ما نیست، [بلکه] در دسترس هیچ کس نیست؛ یعنى امروز کشورهایى که در دنیا دچار پیرى شده‌اند و قدرت «زاد و ولد» خودشان را از دست داده‌اند، به دشوارى میشود گفت که راه علاجى براى حلّ این مشکل دارند. ما هم طبعاً با همین مشکل مواجه خواهیم شد؛ و نباید بگذاریم به اینجا برسد. البتّه مبانى اسلامى و تفکّر اسلامى در زمینه‌ى جمعیّت و افزایش جمعیّت و با توجّه به وضع جغرافیاى سیاسى منطقه و کشور جمهورى اسلامى یک چیزهاى روشن و واضحى است.
همایشى که آقایان گذاشتید، به نظر من جزو کارهاى بسیار خوب است. یعنى ما نمیخواهیم این قضیّه را با شعار و با «صلوات بفرستید تمام بشود» و مانند اینها پیش ببریم؛ میخواهیم مسئله به شکل عمیق و علمى حل بشود؛ گره‌هاى ذهنى‌اى که وجود دارد باز بشود، حقیقت قضیّه روشن بشود و به اعتقاد من ما میتوانیم این کار را بکنیم؛ یعنى متفکّرین ما و صاحبان دانشِ مرتبط با مسئله‌ى جمعیّت - در هر بخشى از بخشها - میتوانند در این زمینه منطق صحیح و قابل قبولى را ارائه کنند. این همایش البتّه قدم اوّل است، یعنى قدم ابتدایى است، [امّا] از گذاشتن قانون به‌نظر من مهم‌تر است؛(۲) چون فرهنگ‌سازى در این مسئله مثل خیلى از مسائل دیگر اجتماعى، حرف اوّل را میزند؛ باید فرهنگ‌سازى بشود که متأسّفانه امروز این فرهنگ‌سازى نیست، تعطیل است؛ با اینکه حالا گفته‌شده، ما هم گفته‌ایم، دیگران هم گفته‌اند، در مجلس هم مطرح شده، بعضى‌ها هم کم و بیش اینجا و آنجا بحث میکنند، لکن کار فرهنگى به معناى صحیح انجام نگرفته. به‌نظر من این کارِ شما کار خوبى است، کار مناسبى است؛ منتها اکتفا نکنید به اینکه یک میزگردى تشکیل بشود و سخنرانى‌اى گذاشته بشود و بعد مثلاً تعدادى مقاله چاپ بشود؛ اینها کارهاى لازمى است، امّا ناکافى است؛ بایستى از امکاناتى که در کشور وجود دارد استفاده کنید، فکر را در کشور بگسترانید؛ آن‌وقت فکرى هم که گسترش پیدا میکند، باید فکر عمیق و اساسى و منطقى و قانع‌کننده براى هر کسى باشد؛ بنابراین باید کار بشود روى این مسئله که لابد آقایان این کار را کرده‌اید. من معمولاً وقتى گروه‌ها و افرادى دنبال این هستند که مثلاً یک گردهمایى و همایشى را ترتیب بدهند، همیشه سفارش میکنم، میگویم شما اَمَد(۳) را نزدیک قرار ندهید؛ یعنى فرصت قرار بدهید براى اینکه بتوانید کار بکنید، تا آنچه بُروز میکند در این همایش، یک چهره و نماى مطلوبى داشته باشد، آبرومند باشد. و لابد آقایان این کار را کرده‌اید؛ چون بحمدالله شما اهل فضل و اهل تحقیق هستید و مؤسّسه‌ى شما، مؤسّسه‌اى است که سابقه‌ى خوبى در این زمینه‌ها دارد؛ لکن کار را به اینجا متوقّف نکنید.
بنده همچنان معتقدم کشور ما کشور هفتاد و پنج میلیونى نیست؛ کشور ما کشور صد و پنجاه میلیونى [است]؛ حالا ما دستِ‌کم را گرفتیم گفتیم صد و پنجاه میلیون؛ بیشتر هم میشود گفت. قطعاً این کشور با این سطح وسیع، با این تنوّع آب‌وهوایى، با این امکانات فراوان زیرزمینى، با این استعداد بالقوّه‌ى علمى که در این کشور وجود دارد، میتواند یک کشور پرجمعیّتى باشد و ان‌شاءالله خودش هم این جمعیّت را اداره کند؛ یعنى همچنان که ما فکر میکنیم که اگر چهار پنج بچّه افتاد روى دوش یک خانواده وضع زندگیشان چگونه خواهد شد، فکر این را هم بکنید که این چهار پنج بچّه وقتى بزرگ شدند و کارى پیدا کردند و شغلى پیدا کردند چه کمکى میتوانند به پیشرفت کشور بکنند؛ یعنى این را هم باید فکر کرد.
یک نگاه مقلّدانه‌اى به زندگى غربى یا به زندگى اروپایى وجود داشته که به اینجاها منتهى شده و میراث آن به ماها رسیده؛ ما هم در یک برهه‌اى از زمان غفلت کردیم، کارى که باید انجام بدهیم انجام ندادیم. درحالى‌که امروز در [بعضى از] همین کشورهاى غربى از کاهش بارورى دارند زیان مى‌بینند و پشیمانند، و در بعضى از کشورهاى غربى مطلقاً کاهش بارورى وجود ندارد؛ یعنى خانواده‌هاى پرجمعیّت، مثلاً خانواده‌ى آمریکایى با ده دوازده بچّه، چطور خانواده‌ى ایرانى [که] میخواهد از او تقلید کند باید حتماً یک بچّه داشته باشد یا دو بچّه! که این الان وجود دارد و گزارشها و خبرها از این واقعیّت به ما اطّلاع میدهد. ان‌شاءالله که موفّق و مؤیّد باشید.
۱) این همایش به همّت معاونت پژوهش مؤسّسه آموزشى و پژوهشى امام‌خمینى (ره)، روز ۹ آبان سال جارى برگزار شد.
۲) در گزارش حجّةالاسلام آقاتهرانى اعلام شد که پس از تصویب سیاستها و راهبردهاى بحث جمعیّت در شوراى عالى انقلاب فرهنگى، کمیسیون فرهنگى مجلس در حال کار بر روى طرحى است تا پس از طرح آن در صحن مجلس، به عنوان قانون تصویب شود.
۳) پایان
